SKŁADNIA

#include <sys/types.h>
#include <sys/ipc.h>
#include <sys/sem.h>

---

int semop(int semid, struct sembuf *sops, size_t nsops);

---

int semtimedop(int semid, struct sembuf *sops, size_t nsops,
const struct timespec *timeout);

Wymagane ustawienia makr biblioteki glibc (patrz feature_test_macros(7)):

semtimedop(): _GNU_SOURCE

OPIS

Z każdym semaforem w zestawie semaforów Systemu V są skojarzone następujące wartości:

unsigned short  semval;   /* wartość semafora */
unsigned short  semzcnt;  /* liczba oczekujących na zero */
unsigned short  semncnt;  /* liczba oczekujących na zwiększenie */
pid_t           sempid;   /* identyfikator procesu, który wykonał
                             ostatnią operację */

semop() wykonuje operacje na wybranych semaforach z zestawu wskazywanego przez semid. Każdy z nsops elementów tablicy wskazywanej przez parametr sops określa operację, która ma być wykonana na pojedynczym semaforze. Struktura struct sembuf zawiera następujące pola:

unsigned short sem_num;  /* numer semafora */
short          sem_op;   /* operacja na semaforze */
short          sem_flg;  /* znaczniki operacji */

W sem_flg mogą zostać ustawione znaczniki operacji: IPC_NOWAIT i SEM_UNDO. Jeśli podano znaczniki SEM_UNDO, to operacja zostanie automatycznie cofnięta w chwili, gdy proces zakończy działanie.

Zestaw operacji zawartych w sops jest wykonywany w kolejności elementów tablicy oraz atomowo, co oznacza, że operacje są wykonywane albo w całości, albo wcale. Zachowanie wywołania systemowego w sytuacji, gdy nie wszystkie operacje mogą być wykonane natychmiast, zależy od ustawienia znacznika IPC_NOWAIT w poszczególnych polach sem_flg, jak to opisano poniżej.

Każda z operacji jest wykonywana na semaforze o numerze sem_num w zestawie, przy czym pierwszy semafor ma numer 0. Są trzy rodzaje operacji rozróżniane na podstawie wartości sem_op.

Jeśli sem_op jest liczbą dodatnią, to wartość semafora (semval) zostanie zwiększona o tę liczbę. Ponadto jeśli przekazano znacznik SEM_UNDO, to system odejmuje wartość (semop) od wartości dopasowania (semadj) tego semafora. Operacja ta zawsze może być wykonana --- nigdy nie spowoduje wstrzymania wątku. Proces wywołujący funkcję musi mieć prawo do modyfikacji zestawu semaforów.

Jeśli sem_op jest równe 0, proces musi mieć prawo do odczytu zestawu semaforów. Jest to operacja "oczekiwania na zero" (wait-for-zero): gdy semval ma wartość 0, operacja może być kontynuowana bezzwłocznie. W przeciwnym razie, jeśli w sem_flg przekazany został znacznik IPC_NOWAIT, wówczas semop() zgłosi błąd, zaś zmienna errno przyjmie wartość EAGAIN (i żadna z operacji z sops nie zostanie wykonana). Jeżeli proces zostanie wstrzymany przez system, wówczas wartość semzcnt (liczby wątków oczekujących na osiągnięcie przez semafor wartości zero) zostanie zwiększona o 1, a wątek będzie zawieszony aż do chwili, gdy spełniony zostanie jeden z poniższych warunków:

• semval osiągnie wartość 0; wówczas wartość pola semzcnt zostanie zmniejszona o 1.
• Zestaw semaforów zostanie usunięty: semop() się nie powiedzie i przypisze zmiennej errno wartość EIDRM.
• Wątek wywołujący funkcję przechwyci sygnał: wartość semzcnt zostanie zmniejszona, a semop() zakończy się niepowodzeniem i przypisze zmiennej errno wartość EINTR.
• Upłynął limit czasu podany w parametrze timeout wywołania semtimedop(): wywołanie systemowe kończy się niepowodzeniem, ustawiając zmienną errno na EAGAIN.

Jeśli sem_op ma wartość mniejszą od 0, to proces musi mieć prawo do modyfikacji zestawu semaforów. Jeśli wówczas wartość semafora semval jest większa lub równa wartości bezwzględnej sem_op, to operacja może być kontynuowana bezzwłocznie: wartość semafora semval zostanie zmniejszona o wartość bezwzględną sem_op. Ponadto, jeśli przekazano znacznik SEM_UNDO, to system dodaje całkowitą wartość sem_op do wartości dopasowania (semadj) tego semafora. Jeśli wartość bezwzględna sem_op jest większa niż semval, a w sem_flg przekazano znacznik IPC_NOWAIT, to semop() zakończy się niepomyślnie, przypisując zmiennej errno wartość EAGAIN (i żadna z operacji z sops nie zostanie wykonana). W przeciwnym wypadku semncnt (licznik wątków oczekujących na zwiększenie wartości tego semafora) zostanie zwiększony o 1, a wątek nie zostanie wznowiony aż do chwili wystąpienia jednego z następujących zdarzeń:

• semval staje się większa lub równa wartości całkowitej sem_op: operacja przebiega teraz zgodnie z opisem powyżej.
• Zestaw zostanie usunięty z systemu: semop() zwróci błąd i ustawi zmienną errno na wartość EIDRM.
• Wątek wywołujący funkcję przechwyci sygnał: wartość semncnt zostanie zmniejszona, a semop() zakończy się niepowodzeniem i przypisze zmiennej errno wartość EINTR.
• Upłynął limit czasu podany w parametrze timeout wywołania semtimedop(): wywołanie systemowe kończy się niepowodzeniem, ustawiając zmienną errno na EAGAIN.

Jeśli operacja zostanie zakończona pomyślnie, to wartości sempid każdego z semaforów wyszczególnionych w tablicy wskazywanej przez sops przypisany zostanie identyfikator procesu (PID) wywołującego. Ponadto polu sem_otime przypisany zostanie bieżący czas.

semtimedop() zachowuje się tak samo jak semop(), poza tym że w tych przypadkach, gdy wątek wywołujący by spał, czas trwania spania jest ograniczony przez czas określony w strukturze timespec, której adres jest przekazywany w parametrze timeout (interwał zostanie zaokrąglony w górę do dokładności zegara, a występowanie opóźnienia planisty jądra oznacza, że ten interwał może być nieznacznie przekroczony). Jeśli osiągnięto określony limit czasu, to semtimedop() zwraca błąd, ustawiając errno na EAGAIN (i żadna z operacji w sops nie jest wykonywana). Jeżeli parametr timeout jest NULL, to semtimedop() zachowuje się dokładnie tak samo jak semop().

WERSJE

semtimedop() po raz pierwszy pojawiło się w Linuksie 2.5.52, ale zostało przeniesione (backport) do jądra 2.4.22. Biblioteka glibc obsługuje semtimedop() od wersji 2.3.3.

ZGODNE Z

SVr4, POSIX.1-2001.

UWAGI

Dołączenie <sys/types.h> i <sys/ipc.h> nie jest wymagane na Linuksie ani przez żadną z wersji POSIX. Jednak niektóre stare implementacje wymagają dołączenia tych plików nagłówkowych, SVID również dokumentuje ich dołączenie. Aplikacje które mają być przenośne na tego typu stare systemy mogą wymagać dołączenia omawianych plików nagłówkowych.

Struktury sem_undo nie są dziedziczone przez dzieci tworzone za pomocą fork(2), ale są dziedziczone przez wywołanie systemowe execve(2).

semop() nie jest nigdy automatycznie uruchamiana ponownie po przerwaniu przez funkcję obsługi sygnału, niezależnie od ustawień znacznika SA_RESTART używanego podczas tworzenia funkcji obsługi sygnału.

Wartość dopasowania semafora (semadj) jest przypisana do procesu i semafora i jest sumą wszystkich operacji na semaforze z flagą SEM_UNDO, ze znakiem przeciwnym. Każdy proces ma listę wartości semadj - po jednej dla każdego semafora na której operuje za pomocą SEM_UNDO. Gdy proces się kończy wszystkie jego wartości semadj przypisane do poszczególnych semaforów są do nich dodawane, co powoduje przywrócenie wartości semafora sprzed działania procesu (zob. jednak na BŁĘDY). Gdy wartość semafora jest ustawiane bezpośrednio za pomocą żądań SETVAL lub SETALL do semctl(2), to odpowiadające wartości semadj we wszystkich procesach są czyszczone.

Wartości semval, sempid, semzcnt i semnct dla semafora można odczytać za pomocą odpowiednich wywołań semctl(2).

Limity semaforów

Wywołania semop() dotyczą następujące ograniczenia zasobów związanych z zestawami semaforów:

SEMOPM

Maksymalna liczba operacji dozwolonych dla pojedynczego wywołania semop(): 32 (pod Linuksem to ograniczenie można odczytać i zmienić, używając trzeciego pola w pliku /proc/sys/kernel/sem).

SEMVMX

Maksymalna dozwolona wartość semval: zależy od implementacji (32767).

Implementacja w systemie Linux nie nakłada wewnętrznych ograniczeń na zmianę wartości semafora podczas zakończenia procesu (SEMAEM), na ogólnosystemową maksymalną liczbę struktur przechowujących informacje o zmianach stanu semaforów (SEMMNU), ani na maksymalną dla procesu liczbę struktur przechowujących informacje o zmianach stanu semaforów.

USTERKI

Gdy proces kończy działanie, zestaw skojarzonych z nim struktur semadj jest wykorzystywany do cofnięcia efektów wszystkich operacji na semaforach, które ten proces wykonał z ustawionym znacznikiem SEM_UNDO. Wprowadza to trudność: jeżeli jedna (lub więcej) spośród tych zmian semaforów spowodowałby próbę zmniejszenia wartości semafora poniżej zera, to co implementacja powinna uczynić? Jednym z możliwych podejść do tego zadadnienia mogło by być zablokowanie do chwili, gdy przeprowadzenie wszystkich zmian semaforów będzie możliwe. Jest to jednakże niepożądane, gdyż spowodowałoby wymuszenie zablokowania zakończenia procesu na dowolnie długi okres. Inną możliwością jest zignorowanie wszystkich takich zmian semaforów (nieco analogiczne do niepomyślnego zakończenia, gdy dla operacji na semaforze podany jest znacznik IPC_NOWAIT). Linux przyjął trzecie rozwiązanie: zmniejszenie wartości semafora na tyle, na ile jest to możliwe (tzn. do zera) i umożliwienie natychmiastowej kontynuacji kończenia działania procesu.

Jądra 2.6.x, gdzie x <= 10, zawierają błąd, który w pewnych okolicznościach spowoduje, że wątek czekający na zmniejszenie wartości semafora do zera nie zostanie obudzony, gdy ta wartość rzeczywiście osiągnie zero. Błąd został poprawiony w jądrze 2.6.11.

PRZYKŁAD

Następujący fragment kodu używa semop() do atomowego oczekiwania na to, by wartość semafora 0 doszła do zera. Następnie wartość semafora jest zwiększana o jeden.

    struct sembuf sops[2];
    int semid;
    /* Pominięto kod ustawiający semid */
    sops[0].sem_num = 0;        /* Działaj na semaforze 0 */
    sops[0].sem_op = 0;         /* Czekaj na wartość równą 0 */
    sops[0].sem_flg = 0;
    sops[1].sem_num = 0;        /* Działaj na semaforze 0 */
    sops[1].sem_op = 1;         /* Zwiększ wartość o jeden */
    sops[1].sem_flg = 0;
    if (semop(semid, sops, 2) == -1) {
        perror("semop");
        exit(EXIT_FAILURE);
    }

O STRONIE

Angielska wersja tej strony pochodzi z wydania 3.71 projektu Linux man-pages. Opis projektu, informacje dotyczące zgłaszania błędów, oraz najnowszą wersję oryginału można znaleźć pod adresem http://www.kernel.org/doc/man-pages/.

TŁUMACZENIE

Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są: Rafał Lewczuk (PTM) <[email protected]>, Andrzej Krzysztofowicz (PTM) <[email protected]>, Robert Luberda <[email protected]> i Michał Kułach <[email protected]>.

Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją 3.71 oryginału.